Historia roweru
Lata 1817-1819 – jak powstał pierwszy rower na świecie
Historia roweru zacznyna się w XIX wieku, kiedy to powstał pierwszy dwukołowy pojazd napędzany siłą ludzkich mięśni. Pierwowzorem roweru, był niemiecki „rower biegowy” konstrukcji Karla von Drais z 1817 roku (opatentowanej rok później, w 1818 oku). Można stwierdzić, że pierwszy rower został wynaleziony właśnie przez niego. Produkowany we Francji i w Niemczech jako pierwszy odniósł sukces komercyjny. Ta konstrukcja nie posiadała pedałów, rower wpędzało się w ruch poprzez odpychanie się nogami od ziemi, dokładnie tak samo jak robią to małe dzieci na swoich pierwszych rowerkach. Prawdopodobnie Karl von Drais skonstruował taką maszynę, ponieważ chciał znaleźć alternatywę dla swojego konia, który zmarł z głodu w 1816 roku w wyniku „roku bez lata” spowodowanego olbrzymią erupcją wulkanu. Tak powstał pierwszy dwukołowy rower.
Pierwsza odnotowana jazda rowerem tego typu odbyła się 12 czerwca 1817 roku. Dystans 13 kilometrów został pokonany w mniej niż godzinę. Rower wykonany był z drewna, ważył 22 kilogramy. Wykonane z żelaza koła posiadały mosiężne tuleje w łożyskach, tylne koło wyposażone było w hamulec. Wybudowano kilka tysięcy egzemplarzy, które były używane głównie w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej. Popularność konstrukcji zaczęła szybko maleć, gdyż władze niektórych miast z uwagi na rosnącą liczbę wypadków z udziałem roweru zaczęły zakazywać jazdy na nich. Wyżej opisany rower uważany jest za pierwszy w historii.
Ulepszona konstrukcja
Konstrukcja roweru zainteresowała innych konstruktorów i tak pod koniec 1818 roku Brytyjczyk Denis Johnson ogłosił, że wkrótce zacznie sprzedaż nowego, ulepszonego roweru. Rower Johnsona był zdecydowanie bardziej elegancki, rama która również była wykonana z drewna miała kształt serpentyny. To rozwiązanie oprócz walorów wizualnych pozwalało także na zamontowanie w pojeździe większych kół bez konieczności podnoszenia siodełka kierowcy. Lepsza ochrona patentowa i umiejętności marketingowe Denisa Johnsona sprawiły, że rower ten był bardzo popularny, jednak tylko przez rok od ogłoszenia sprzedaży. Władze Wielkiej Brytanii wprowadziły grzywnę w wysokości 2 funtów za jazdę na chodnikach, co dość szybko zakończyło modę na rowery, inne kraje również wprowadzały mandaty lub całkowicie zakazywały jazdy rowerami. Cykliści wybierali bowiem płaskie chodniki, kosztem wyboistych dróg. Kolejnym mankamentem był fakt, że buty rowerzystów z uwagi na konieczność ciągłego odpychania się od ziemi niszczyły się niesamowicie szybko.
Historia roweru w latach 1820-1850 – era trójkołowców i czterokołowców
Wkolejnych latach, głównie dla poprawy bezpieczeństwa powoli zaczęto odchodzić od konstrukcji wyposażonej w dwa koła na rzecz bardziej stabilnych trójkołowców i czterokołowców. Takie rozwiązanie nie wymagało od kierujące zachowania równowagi podczas jazdy, co znacznie przekładało się na podniesienie bezpieczeństwa jazdy. Dodatkowe koła i zmodyfikowana konstrukcja miały swoje poważne wady. Przede wszystkim takie rowery posiadały znacznie większe opory toczenia się spowodowane dodatkowa wagą i kołami, przez co traciły na mobilności. Konstrukcje w tych latach posiadały już pedały, czasami specjalne korby którymi napędzano rower. Brytyjczyk Willard Sawyer zdołał wyprodukować wiele modeli czterokołowców i wyeksportował je na cały świat w latach 50. XIX wieku.
Lata 30. XIX wieku – szkockie wynalazki
Wlatach 30. XIX wieku Szkoci jako pierwsi w historii zaczęli projektować rowery, z napędem na tylne koła, tak jak w obecnych rowerach. Szkocki kowal Kirkpatrick Macmillan w 1839 roku stworzył pojazd posiadający pośrodku pedały, które podobnie jak w lokomotywie parowej były połączone prętami do tylnego koła. Z mężczyzną wiąże się też inna opowieść. Niektórzy uważają, że popełnił on pierwsze historycznie udokumentowane wykroczenie rowerowe. W 1842 roku lokalna gazeta w Glasgow poinformowała, o potrąceniu pieszego, który miał upaść na ziemię. Sprawca został ukarany grzywną w wysokości pięciu szylingów.
Rok 1860 i „wytrząsacz kości”
Pomimo budzącej obawy nazwy, wytrząsacz kości wywołał rowerowe szaleństwo w latach 1868-1870. Jego konstrukcja była znacznie prostsza niż opisana wyżej konstrukcja Macmilanna. Francuski wytrząsacz kości wykorzystywał pedały i korbę zamontowaną na piaście przedniego koła. Zwiększało to prędkość jazdy, ale stwarzało problemy ze stabilnością i komfortem jazdy (stąd nazwa). Rama roweru wykonana była z metalu. Umożliwiło to masową produkcję roweru, zmniejszyło wagę, a także dodało elegancji.
Rower w późniejszych wersjach dostał opony wykonane z pełnej gumy oraz łożyska kulkowe. Został wynaleziony wolnobieg, który pozwalał na poruszanie się rowerem do przodu bez konieczności ciągłego pedałowania. Wcześniej gdy rower jechał pedały same się obracały. Teraz tak jak w obecnie produkowanych rowerach gdy przestaniemy pedałować, pedały nie obracają się i słychać charakterystyczne „cykanie”. Co ciekawe, ten świetny wynalazek miał też swoich przeciwników. Niektórzy uważali, że rower powinien zostać konstrukcją jak najprostszą i nie powinien posiadać, żadnych dodatkowych elementów, które mogłyby skomplikować jego budowę. Liczba patentów rowerowych rosła gwałtowanie na całym świecie. Zaczął tworzyć się prawdziwy rynek rowerowy, nawet mieszkańcy małych wsi kupowali rowery.
Rowerowy boom pokrzyżowała wojna francusko-pruska. Zniszczyła rynek rowerowy we Francji, a następnie w reszcie Europy. Moda na rowery w Stanach Zjednoczonych nie przyjęła się na długo, ponieważ już 1870 roku ludzie przestawali korzystać z rowerów. Przyczyn tego zjawiska może być wiele, ale najbardziej prawdopodobnym wydaje się być, że amerykańskie drogi były znacznie gorszej jakości niż europejskie. Sztywna konstrukcja roweru powodowała, jak sama nazwa wskazuje, „wytrząsanie kości” na nierównych, amerykańskich nawierzchniach. Wielka Brytania pomimo tego że tam również rowery straciły popularność pozostała jedynym krajem, w którym rower nigdy nie wypadł całkowicie z łask.
Rok 1870 i popularny bicykl
Znany wszystkim bicykl był ewolucją poprzedniego projektu, wprawne oko powinno zauważyć to od razu. Konstruktorzy powiększyli przednie koło, aby umożliwić osiągnie większych prędkości przez rowerzystów. Tylne koło zostało nieco zmniejszone a rama jeszcze bardziej odchudzona. Gumowe koła z samonapinającymi szprychami, łożyska kulkowe, stalowa rama z drążonych profili stały się standardem. Podwyższona pozycja jazdy rowerzysty negatywnie wpływała na bezpieczeństwo jazdy, zwłaszcza gdy weźmie się pod uwagę nowe osiągi roweru. Często dochodziło do wypadków spowodowanych błahymi powodami, jak np. najechanie na nierówność w drodze przednim kołem. Rowerzyści łamali nadgarstki, ich nogi zakleszczały się w przednim kole. Rowery tego typu z uwagi na niebezpieczeństwa podczas jazdy wybierali głównie młodzi mężczyźni. Osoby starsze wolały opisane już wcześniej trójkołowce i czterokołowce.
Historia roweru dobiegła końca: lata 80. i 90. XIX wieku
Koniec XIX wieku był kluczowy jeśli chodzi o rozwój roweru. Ostatnim poważnym krokiem w ewolucji roweru było skonstruowanie nowego typu roweru. Był to tak zwany rower bezpieczeństwa lub bezpieczny rower. Była to najistotniejsza zmiana w konstrukcji. Swoim kształtem niezwykle przypomina obecne rowery. Zmieniło się przeznaczenie roweru i jego postrzeganie przez opinię publiczną. Nie była już to niebezpieczna zabawka dla młodych sportowców albo bogatych właścicieli firm, a stał się zwykłym narzędziem służącym do transportu kobiet i mężczyzn w każdym wieku. Rower bezpieczeństwa otrzymał napęd na tylne koło. Choć to rozwiązanie było już wcześniej stosowane, to niestety konstruktorzy stosowali je jednocześnie z np. Dużym przednim kołem, co sprawiało, że rowery te nie zyskały na popularności.
W roku 1885 John Kemp Starley wyprodukował pierwszy udany rower, który nigdy nie opatentował. Wyposażył go w sterowane przednie koło, pedały na korbie pośrodku roweru, które przenosiły za pomocą łańcucha napęd na tylne koło. Jeśli chcesz wiedzieć jak prawidłowo wykonać Czyszczenie łańcucha rowerowego sprawdź ten artykuł.
Do 1890 roku konstrukcja roweru zastąpiła wszystkie bicykle z wysokim kołem. W międzyczasie ponowne wynalezienie pneumatycznej opony przez Johna Dunlopa 1888 roku zapewniło znacznie płynniejszą jazdę po utwardzonych ulicach. Poprzedni ty roweru nadawał się bardziej na równe drogi gruntowe. Przed erą pompowanej opony konstruktorzy korzystali ze skomplikowanych układów sprężyn w celu wyeliminowania drgań powstałych w czasie jazdy. Nowa opona pozwoliła wyeliminować te ciężkie i trudne w naprawie elementy. Wpłynęło to też na kształt ramy, która od tego momentu była rombem. Zgodnie uznano ją za najmocniejszy i najbardziej wydajny projekt ramy. Mniej elementów to także niższa cena, a co za tym idzie większa dostępność roweru.
Nowy rower dzięki przeniesieniu pedałów na środek roweru a napędu na tylne koło zmniejszał ryzyko kontuzji u rowerzysty. Łatwiej też pokonywał zakręty. Konstrukcje z przednim kołem skrętnym miały problemy ze skręcaniem podczas jazdy.
Na tym ewolucja roweru kończy się. Późniejsze konstrukcje nie były rewolucyjne. Owszem, wynajdywano nowe wynalazki, np. przerzutki, nowe typy hamulców, nowe korby, kierownice. Wszystkie te projekty bazują jednak na ww. rowerze.
Konstrukcja współczesnego roweru
Obecnie nie można wyróżnić najpopularniejszego modelu roweru. Produkowane są rowery górskie, rowery elektryczne, rowery szosowe i inne. Dzięki tak różnorodnym modelom dostosowanych do użytkowania jazda rowerem stała się niezwykle popularna. Służy nie tylko jako środek transportu ale też jako ważny element rozrywki czy sportu.
